Heroes of Might and Magic diễn ra trong một thế giới hư cấu đậm chất Trung cổ đầy rẫy những sinh vật thường xuyên gắn liền với huyền thoại và truyền thuyết. Đám này hợp thành lực lượng quân sự (quân đội) mà người chơi sẽ có lúc dùng đến để chinh phục những thế lực khác. Người chơi được giao quyền chỉ huy đám tướng lĩnh cầm đầu một đạo quân lúc ban đầu trong thế giới game. Số tướng này được gọi là "heroes" (anh hùng) thường dùng để khám phá, tấn công, đánh bại, và thu phục, vốn được xem như bốn nguyên tắc cơ bản trong game. Mục tiêu cuối cùng của trò chơi thường là chiếm hết lâu đài và đánh bại tất cả anh hùng của đối phương. Tuy nhiên, game thường kèm theo nhiều màn kịch bản khác nhau, và một số trong những màn đó có các điều kiện chiến thắng độc đáo, chẳng hạn như tích lũy một số tiền vàng nhất định hay tìm kiếm một di vật đặc biệt nào đấy. Có bốn class anh hùng và lâu đài khác nhau với mỗi binh chủng và điểm mạnh/yếu riêng biệt. Hai class "might" là Knight và Barbarian sẽ tích tụ được điểm kỹ năng về mặt công hay thủ hơn là ma pháp hoặc kiến thức. Hai class "magic" là Sorceress và Warlock sẽ tích tụ được điểm kỹ năng về mặt ma pháp hoặc kiến thức hơn là công hay thủ. Còn có một loại quân trung lập "lang thang" (wandering), gồm Rogue, Nomad, Ghost (loại duy nhất không thể nào chiêu mộ được) và Genie.